خاستگاه کشت زعفران در ایران کجاست ؟
پیرامون بررسی تاریخچه کشت زعفران در ایران و مباحث مرتبط با آن نام زعفران با مناطق شرق و شمال شرق کشور به ویژه استان خراسان گره خورده است.
به گونه ای که همواره با شنیدن نام زعفران به یاد خطه خراسان می افتیم.
موضوع هنگامی جالب میشود که با مطالعه تاریخچه کشت زعفران در ایران در می یابیم منشاء کاشت زعفران در ایران نه در خراسان بلکه در غرب کشور و محدوده استان همدان کنونی بوده است.
بنا بر اسناد تاریخی و اطلاعات مندرج در دانشنامه ویکی پدیا رودآور نام قصبه ای در نزدیکی شهرستان تویسرکان در استان همدان است.این منطقه به جهت قدمت تاریخی و اینکه اولین نقطه در ایران است که کشت و زرع زعفران در آن آغاز شده اهمیت دارد و در اسناد تاریخی به آن اشاره شده است.بر این اساس میتوان رودآور را اولین منطقه در ایران برشمرد که کشت زعفران بطور گسترده در آن آغاز گردیده است.
تاریخچه کشت زعفران در ایران از دیدگاه ویکی پدیا
رودآور قصبه ای در ناحیه جبال، جنب کوه الوند و میان نهاوند و همدان بوده‌است. نام آن را به صورت رودرآور ، روذرآور ، رودآورد و روذرآورد نیز ضبط کرده‌اند. بنا به گفته ابن فقیه، روذرآور از مطبوع‌ترین نواحی امپراطوری ساسانی بود. صادرات زعفران آن مشهور بود و اقسام میوه نیز در آن به عمل می‌آمد. از آبادی‌های روذرآور، سرکان و توی (تویسرکان) را نام برده‌اند و کرزان رود نیز جزء این ناحیه بوده‌است
ناحیه رودآور در نزههالقلوب حمدالله مستوفی با محل تویسرکان و توابع آن منطبق میشود. در یک کیلومتری شهر تویسرکان آثار خرابه‌ها و خندقی وجود دارد و چنین به نظر می‌رسد که شهر رودآور در این مکان بوده و ظاهراً در اثر حمله مغول به ایران ویران شده‌است.
همچنین در ویکی پدیا به نقل از کتب قدیمی درباره تاریخچه کشت زعفران در ایران آمده است :
بنا به گفته ابن فقیه رستاق روذآور (روذراور) دره‌ای بود که طول آن به سه فرسخ می‌رسید و ۹۳ آبادی داشت که همگی دارای باغ‌های میوه بسیار و جویبارهای فراوان بودند و در آنجا زعفران هم کشت و زرع می‌شد. مسجد جامع آنجا در آبادی کرج قرار داشت که برای تمییز آن از کرج ابودلف به آن کرج روذآور می‌گفتند
حمدالله مستوفی در نزههالقلوب نام این محل را غالباً به صورت رودارود ضبط کرده‌استه گفته وی «آبش از کوه الوند جاری است و زمینش مرتفع تمام باشد و در آنجا زعفران بسیار باشد و بدین سبب آن زمین را زعفرانی خوانند. حقوق دیوانیش دو تومان و سه هزار و پانصد دینار است.
این نیز گواهی بر قدمت کشت زعفران در ایران است.
یاقوت حموی در معجم البلدان گوید: «ناحیه‌ایست در نزدیکی نهاوند از اعمال جبال. دارای ۹۳ قریه است که باغ‌های پردرخت و نهرهای جاری دارد و درختان این ناحیه دارای انواع گوناگون میوه‌هاست و دارای منبر بود و در آن موضعی بودکه بدان کرج گفته می‌شد و آن شهر کوچکی است و ابنیهٔ آن از گل محکم ساخته شده‌است و دارای چمنزارها و میوه‌ها و کشتزارهاست و زعفران بسیار از آنجا می‌خیزد و به بلاد دیگر حمل می‌گردد و میان آن و همدان و همچنین نهاوند هفت فرسخ است.
مستندات فوق پیرامون تاریخچه کشت زعفران در ایران است.
آنچه که به وضوح میتوان از بررسی تاریخچه کشت زعفران در ایران و وضعیت کنونی آن دریافت این است که ایران در تولید این محصول گرانبها و منحصربفرد جایگاه ویژه ای دارد و میتواند پرچمدار تولید و صادرات جهانی آن باشد.
به جرات میتوان گفت هیچ کشوری در دنیا توانایی رقابت با ایران در این زمینه را ندارد.
زعفران کالای گرانبهایی است که باید جدی تر به آن پرداخت.
حتما بخوانید : طرز تهیه مرغ خامه ای هندی
تاریخچه کشت زعفران بسیار مطلب جالبی بود.
خواهش میکنم خوشحالیم که مفید واقع شده.