همه چیز درباره زعفران

در این مقاله قصد داریم پیرامون زعفران خلاصه ای را بیان نماییم.

نام دیگر زعفران چیست

نام علمی زعفران کروکوس ساتیوس و از خانواده زنبقیان محسوب می شود. در بعضی از منابع اینگونه آمده که کلمه کروکوس از کریکوس گرفته شده است و این واژه (کریکوس) برگرفته از نام منطقه ای در سیلیسا در نواحی شرقی مدیترانه می باشد. واژه زعفران معرب واژه زرپران در فارسی میباشد.

همانطور که می دانید استفاده بیش از حد زعفران برای بانوان باردار باعث سقط جنین خواهد شد نکته جالب اینجاست که ایرانی ها خصوصا نواحی شرق کشور زعفران را با نام زه پران و زاپران می شناختند چرا که این دو واژه به معنای سقط جنین می باشد.

در مناطق نام برده شده ، کلمه سافران نیز استفاده می شده است. که اینجا احتمالی که به نظر می رسد آن است که واژه زاپران تدریجا به سافران تبدیل شده. واژه انگلیسی زعفران که سافران (saffron)  میباشد نیز ریشه در زبان فارسی دارد.

تاریخچه زعفران در ایران

در باب تاریخچه زعفران تمامی کارشناسان اتفاق نظر دارند که خاستگاه زعفران کشور ایران میباشد

نکته حائز اهمیت این است که این ایرانی ها بودند که جهانیان را با زعفران و خواص آن آشنا کردند چراکه با عرضه این محصول منحصر بفرد به ملل خارجی ، زعفران و روش استفاده از آن را جهانی کردند.

اولین اقدام برای کشت عمده زعفران توسط ایرانیان در سرزمین شام ( سوریه کنونی ) انجام شد و پس از آن تا اندلس در اروپا و شمال آفریقا گسترش یافت.

خاستگاه زعفران در ایران کجاست

مبدا تاریخچه زعفران و کشت آن در ایران شهر همدان است.شهر رودآور در نزدیکی شهرستان تویسرکان یکی از مراکز تاریخی کشت زعفران بوده است.بسیاری تنها برای اشتغال به کشت زعفران در این منطقه سکونت یافتند و روستاها و شهرهایی در این جغرافیا بوجود آمد.مثلا روستای رباط زعفرانی در بخش بهار همدان از بقایای همین سکونتگاه های تاریخی است.هر چند اقبال به کشت زعفران در این نواحی از دست رفته و کشت محصولات سودآور جایگزین آن شده است.

زعفران از دوران کهن در آشپزی ایرانی جایگاه ویژه ای داشته اگر از سایر مصارف آن در ایران باستان به مانند خوشبو کننده هوا صرفنظر کنیم ردپای استفاده از این گیاه خارق العاده بعنوان رنگ و طعم دهنده در انواع خوراک ایرانی دیده میشود.مواردی مانند انواع غذا ، شله زرد ، بستنی ، حلوا ، مسقطی و … .

اختلاط زعفران با آشپزی و شیرینی پزی سنتی ایران به گونه ای است که تقریباً هر آنچه در گروه خوراکیهای سنتی ایران قرار می گیرد در مواد اولیه خود زعفران دارد.

زعفران در طیف وسیعی از خوراکی های سنتی ایران استفاده میشود.

به عبارت ساده عطر و بوی زعفران عطر فرهنگ اصیل ایرانی میباشد.

ایرانیان از دیرباز علاقه خاصی به زعفران داشته اند و از آن بعنوان یک کالای لوکس و تجملاتی استفاده می نموده اند.

در روایات تاریخ باستان آمده که داریوش کبیر پادشاه ایران زمین بدن خود را با روغنی که آغشته به زعفران بوده است مرطوب و معطر نگه می داشته است و یا با سوزاندن زعفران در بخوردان های مخصوص محیط داخل کاخهای هخامنشی را معطر می نموده اند.

به همین علت میزان مصرف زعفران برای طبقات بالای جامعه آنروز بسیار زیاد بوده است.

در پایان توصیف تاریخچه زعفران ذکر این نکته بسیار مهم است که بعلت ارزش بسیار بالای گیاه زعفران در طول تاریخ آنرا طلای سرخ نامیده اند از همین روی کشت و پرورش زعفران از فعالیت های بسیار پربازده و با سودآوری بالاست و رونق استفاده از آن و تقاضای بالای جهانی همواره روند رو به رشدی برای این محصول خاص ایجاد نموده است.

حتما بخوانید : موارد منع مصرف زعفران

لینک همکار